Özel eğitim

Özel Eğitim Nedir?

Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin, ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla bu alanda eğitim almış uzmanlar tarafından verilen eğitime özel eğitim denir.

Özel eğitim nedir, sorusunun cevabı bireyin gelişim yaşlarında uzmanların gözetimi altında yapılan değerlendirmeler sonucu, yaşıtlarına göre belirgin düzeyde sahip olduğu farklılıkları tespit edildiğinde, bireye özel önerilen eğitim programına verilen genel addır.

Bu özel eğitim programlarının uygulandığı kurumlara ise özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi denir.

Detayları ile Özel Eğitim Nedir?

İnsan yaşamı bebeklik, çocukluk, ergenlik, yetişkinlik ve yaşlılık olmak üzere farklı evrelerden oluşur. Her evrede birbirini etkileyen gelişim alanlarının farklı gelişim görevleri bulunur. Gelişim fiziksel, zihinsel, dil ve psikososyal gelişim alanlarını kapsar. Bu gelişim alanlarındaki görevleri yerine getiremeyen ya da getirmekte zorlanan bireyler özel eğitime gereksinim duymaktadır. Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğinde özel eğitim “bireysel ve gelişim özellikleri ile eğitim yeterlilikleri açısından akranlarından anlamlı düzeyde farklılık gösteren bireylerin eğitim ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak üzere geliştirilmiş eğitim programları ve özel olarak yetiştirilmiş personel ile uygun ortamlarda sürdürülen eğitim” olarak tanımlanmaktadır. Bu tanımda sözü edilen eğitim programları, Rehberlik Araştırma Merkezlerinde (RAM) “Eğitsel Değerlendirme ve İzleme Ekibi” tarafından gerçekleştirilen “Ayrıntılı Değerlendirme Süreci” sonunda özel eğitime gereksinimi olan öğrencinin performans düzeyi ve eğitim gereksinimleri doğrultusunda hazırlanan “Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP)”’nı ifade etmektedir.

Özel Eğitimin Temel Amaçları Nelerdir?

Türk Milli Eğitimin temel ilkeleri doğrultusunda özel eğitim özel eğitime gereksinimi olan bireylerin;

1. Toplum içindeki rollerini gerçekleştiren, başkaları ile iyi ilişkiler kuran, iş birliği içinde çalışabilen, çevresine uyum sağlayabilen, üretici ve mutlu bir vatandaş olarak yetişmelerini,
2. Kendi kendilerine yeterli bir duruma gelmeleri için temel yaşam becerilerini geliştirmelerini 
3. Uygun eğitim programları ile özel yöntem, personel ve araç-gereç kullanarak; ilgileri, ihtiyaçları, yetenekleri ve yeterlilikleri doğrultusunda üst öğrenime, iş ve meslek alanlarına ve hayata hazırlanmalarını amaçlar.

Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezlerinin Aile ve Çocuğa Yönelik Hedefleri ve Amaçları Nelerdir?

Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezinde özel eğitime gereksinimi olan çocuğa verilen hizmetlerle bu çocukların hayata hazırlanması, toplum içindeki rollerini gerçekleştiren, başkaları ile iyi ilişkiler kurabilen, iş birliği içinde çalışabilen ve çevresine uyum sağlayabilen üretici bireyler olarak yetişmeleri, dil ve konuşma güçlüğü ile zihinsel, fiziksel, duyusal, sosyal, duygusal ve davranış problemleri olan engelli bireylerin engellilik hâlinin ortadan kaldırılması ya da etkilerinin en az seviyeye indirilerek yeteneklerinin en üst seviyeye çıkarılması ve topluma uyumlarının sağlanması, temel öz bakım becerilerinin ve bağımsız yaşam becerilerinin geliştirilmesi amaçlanır.
Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezinin aileye yönelik amaçları, ailenin çocuğunu kabul etmesine, çocuğunun eğitimine etkin bir şekilde katılmasına ya da davranış sorunlarına yönelik bilgi vererek yardımcı olmayı sağlamaktır.

Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezine Gitmenin Yararları

Tipik gelişim gösteren bireyler birçok beceri ve davranışı çoğunlukla gözleyerek öğrenebilirken özel eğitime gereksinimi olan bireylere bu davranış ve becerileri öğrenirken daha yoğun desteğe gereksinim duyarlar. Örneğin tam kaynaştırma raporu ile akranlarıyla aynı ortamda eğitimine devam eden özel gereksinimi olan öğrenci bu ortamda akranlarının gelişimlerini takip etmekte zorlanabilir. Yukarıda belirtilen durumlarda bu bireylere Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezinde gelişim özellikleri ve eğitim performanslarına uygun özel yöntem ve araç-gereçler kullanılarak destek özel eğitim hizmetleri sunulur. Bireyin yeterliliğine ve öğrenme hızına uygun eğitim alması eksik olduğu alanlarda daha fazla ilerlemesini sağlar ve böylelikle kendine güven, cesaret, başarılı olma duygusu gibi sosyal değerleri gelişir.